Het grote avontuur van het weekblad Kuifje

Dossier ~ donderdag 1 september 2016

Inleiding

Ter gelegenheid van de publicatie van een 777-pagina’s tellende boek dat het verbazingwekkende avontuur van het weekblad Kuifje vertelt, geeft Tintin.com een overzicht van de geschiedenis van dit bijzondere weekblad.

Copyright © Fondation Leblanc 2016

Donderdag 26 september

"Brussel, donderdag 26 september 1946. De kleine Roger Goens had twee goede redenen om tevreden te zijn. Eerst ging hij samen met zijn moeder naar de projectie van de tekenfilm Pinocchio, een aangepaste versie van de beroemde Walt Disney, in de bioscoop Eldorado, gelegen aan het De Brouckèreplein. En daarna was hij, samen met de rest van België, verrukt over de lancering van een nieuw tijdschrift voor de jeugd: het weekblad Kuifje. De publicatie was een week eerder gepland, maar werd een week uitgesteld... Oh ja, dat was geen probleem. Het was nu gebeurd en de opwinding bij de Belgische kinderen was goed voelbaar. Op het plein stond een kiosk met een display waarop tientallen exemplaren van het eerste nummer met een wasknijper vasthingen. De verkoopster kondigde de lancering fier aan en zwaaide met een van de exemplaren heen en weer. De voorpagina was heel speciaal opgevat, een nieuw logo in al zijn heldere kleur en glorie, de beeltenis van de dappere reporter, een zwarte titel op een witte achtergrond in het onmiskenbare lettertype en een opvallende paginagrote afbeelding, gerealiseerd door Hergé (personages) en Jacobs (decor). Het beeld in kwestie nodigt de lezer uit om De Zonnetempel te ontdekken, een nieuw avontuur van Kuifje en Bobbie. Het was een goed voorteken. De weersomstandigheden waren buitengewoon goed. Het was warm voor het seizoen met temperaturen rond de 25 graden. Wat moest gebeuren, zou gebeuren. De kleine Roger wou ook een exemplaar van het eerste nummer en samen met duizenden andere gelukkige kinderen zou hij dit prachtige weekblad voor 3,50 frank kopen in plaats van 3 frank, prijs die oorspronkelijk gepland was, maar vervolgens steeg volgens de extra kosten die betrokken zijn bij het maken van een weekblad van topkwaliteit.."

(Bron : Dominique Maricq, Le journal Tintin, les coulisses d’une aventure, Editions Moulinsart, (2012), 2ème ed., p.16)

Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016

Kuifje vertelt:

In de loop der jaren 1950 en 1960 waren het weekblad Kuifje en zijn belangrijkste concurrent Spirou (Robbedoes) een primaire bron van entertainment en kennis voor de jongeren.

Copyright © Dupuis 2016

Van meet af aan streefden de ontwerpers naar een evenwicht tussen de tekeningen en de teksten. Alle genres en stijlen werden in het weekblad opgenomen. (p. 19)

In het geïllustreerde jeugdblad waaraan hij zijn naam had gegeven, was Kuifje koning en hij had een prominente plaats op de cover en vaak op de dubbele pagina in het midden van het weekblad. Laat ons chauvinist zijn, het weekblad Kuifje in kleur had een artistieke en redactionele kwaliteit die zijn concurrenten overtroffen.

Copyright © Hergé / Moulinsart 2016

Kuifje belichaamde echt het weekblad en tekende het redactionele gedeelte waarin de inhoud en het menu van de verschillende series en onderwerpen geïntroduceerd werden.

Copyright © Hergé / Moulinsart 2016

Het weekblad Kuifje was een ogenblikkelijk succes. Het weekblad was opgevat als “een klein tv-scherm van papier” met top-series, feuilletons, niet te missen afspraken en legendarische personages. Het was een tijd waarin niet iedereen een televisie had en het weekblad ging van hand tot hand in de familie, bij de buren en bij de jongeren van 7 tot 77 jaar (een geniale slogan die we aan Karel Van Milleghem te danken hebben. Hij was de Vlaamse hoofdredacteur van het weekblad Kuifje, het Nederlandse equivalent van het Franse weekblad, Tintin). In tegenstelling tot de televisie was er geen sneeuw op dit kleine tv-scherm van papier, geen wazig noch troebel beeld, de feuilleton van papier was in kleur en verscheen trouw elke donderdag op de afspraak. Het was een waar genot voor iedereen!!!

Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016

 
Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016
Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016

Flash back

Het fenomeen van de tijdschriften voor Franstalige kinderen dateert van het begin van de twintigste eeuw met een overvloed aan titels zoals Le Petit Français illustré (1889), La Semaine de Suzette (1905), Le Petit Illustré (1911), L’Epatant (1908), Cri-Cri (1911), Lisette (1921), Le Petit Vingtième (1928), Le journal de Mickey (1934), le journal de Spirou (1938), Bravo (1940). Dit is echt een gouden eeuw van een genre, zelfs al werden er na de Tweede Wereldoorlog nieuwe titels aan deze lijst toegevoegd, ze zouden bijdragen om deze periode van volle glorie van deze tijdschriften vol met tekeningen en onverschrokken helden te verlengen.

Voor meer informatie, klik hier!

Copyright © Dupuis 2016

Het begin van het einde?

Al snel werden de tijdschriften een medium van de pre-publicatie. Voor de auteurs, scenarioschrijvers en tekenaars zou dit een essentiële stap zijn in hun carrière: ze konden zo profiteren van de maximale zichtbaarheid van hun werk aan het grote publiek voordat het in albums werd gepubliceerd.

In dit goed geoliede marketing systeem, speelde de pre-publicatie de rol van een lanceerbasis. Het maakte het mogelijk om nieuw talent te ontdekken en hun creaties en hun universum bij de lezers te testen. Deze efficiënte en winstgevende strategie werkte zonder problemen gedurende meer dan twintig jaar (tussen 1950 en 1970) voordat ze, langzaam maar zeker, een onvermijdelijke erosie kende, vooral met het einde van het weekblad Kuifje en andere tijdschriften zoals Pilote, Métal Hurlant, A Suivre, maar ze zou niet volledig verdwijnen. Zo kon een belangrijke overlevende, het tijdschrift Spirou (Robbedoes) nos steeds wekelijks gepubliceerd worden. Paradoxaal genoeg stelde men vast dat de groeiende publicatie van de albums uiteindelijk de tijdschriften zou verdringen en tot het verdwijnen van deze tijdschriften zou bijdragen.

Het lezerspubliek was ook veranderd. We kunnen nu spreken over “fan communities” waarvan de leden veel weten over hun favoriete helden en op een of andere manier absolute specialisten zijn van een bepaald personage of verhaal.

Copyright © Le Lombard 2016

Het vervagen van de vraag naar publicaties op papier was al waarneembaar voor de komst van het internet en de digitale technologie. De alomtegenwoordigheid en de concurrentie van de televisie alsook de opkomst van de video games verklaarden ook de daling van de weekbladen. Het business model achter de tijdschriften (redactie, abonnementen, etc...) zou ook lijden onder de last van de crisis. Een bladzijde werd omgeslagen. Het was een teken van het begin van de bijna onvermijdelijke ondergang van de publicaties op papier, een ondergang die nu, enkele decennia later, in volle gang is!

Niet alles is verloren, maar...

In Japan blijft de voorpublicatie zeer populair en de mangashi (voorpublicatie van het tijdschrift manga) zijn divers en talrijk. Je vindt ze achtergelaten op de bankjes van de metro of in bepaalde openbare plaatsen. Ze circuleren van hand tot hand onder de lezers. Dit bewijst dat het concept van de pre-publicatie zinvol is. Zelfs in Europa keren de uitgevers van de klassieke stripverhalen naar deze techniek terug door de uitgifte van een of meer stroken van een serie in bepaalde kranten.

Bovendien openen de digitale technologie en de blogs van de fanzines nieuwe mogelijkheden om originele creaties en jonge auteurs te testen. Deze strategieën zijn van essentieel belang om het fenomeen van de overproductie dat leidt tot de massale vernietiging van gedrukte werken tegen te werken...

Voor een echte lezer is er geen grotere heiligschennis dan een boek te vernietigen en het te verpulpen. Dit is een verborgen gezicht van dit prachtige beroep, het beroep van de uitgeverij. Het klinkt misschien als een ongelooflijke statistiek, maar elk jaar worden miljoenen boeken en albums vernietigd – de schatting is ongeveer 20% van de jaarlijkse productie!

Het maken van de overstap naar digitale voorpublicatie strategieën is een manier om de effecten van deze zorgwekkende activiteit te verminderen.

Een Spotify (streaming platform voor muziek) speciaal voor het stripverhaal zou moeten gecreëerd worden om de opkomst van nieuwe talenten te kunnen toelaten en de lezers in staat te stellen om een nieuw universum te begrijpen, dankzij aantrekkelijke abonnementen. Het voordeel van een dergelijke oplossing zou de uitgever toelaten om het succes van de stripverhalen nauwkeurig te meten en vervolgens de economische verhouding van deze stripverhalen te berekenen alvorens ze in de vorm van een album te promoten.

We laten de middelmatigheid hier buiten beschouwing. Laat ons de diversiteit behouden en ze in alle vormen ondersteunen, waaronder ook het prachtige album van papier.

Dit zal ook een gebaar voor duurzame ontwikkeling zijn...

Enkele afbeeldingen van de mooiste covers

Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016
Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016
Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016
Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016
Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016
Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016
Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016
Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016
Zie ook de website Le Lombard

Bonus!

Copyright © Moulinsart / Le Lombard 2016
Choisissez un pseudo
Entrez votre email
Entrez un mot de passe
Choisissez un pseudo entre 5 et 12 caratères.
Valider mon inscription
Dans quelques secondes vous allez recevoir un email de confirmation.
 
Vous pouvez dès à présent vous connecter avec vos identifiants.

OK