Nieuw model van de Aurora tentoongesteld

Het Hergé Museum kondigt met trots de installatie aan van een nieuw model van de Aurora, het beroemde schip dat voorkomt in De geheimzinnige ster.

Deze opmerkelijke creatie is gemaakt door Michel Samirant (19/08/1941 - 10/02/2022), scheikundig ingenieur, doctor in de natuurkunde en onderzoeker bij het CNRS, onderzoeksdirecteur bij het Frans-Duitse Instituut van Saint-Louis. Michel Samirant is gepassioneerd door modellen en heeft de Aurora stuk voor stuk nauwkeurig gebouwd op basis van het boek L'Aurore, frégate légère de 22 Canons en de plannen van Gérard Piouffre.

Het model werd in 2022 royaal geschonken door de familie Samirant en is een waardevolle aanvulling op de collectie van het Hergé Museum. Bezoekers krijgen nu de kans om de minutieuze details van dit iconische schip uit de wereld van Kuifje van dichtbij te bekijken.

Over de Aurora...

Dat Hergé koos voor een Europese Noordpoolexpeditie als onderwerp in De geheimzinnige ster, wijst erop dat hij zich liet inspireren door een wetenschappelijke figuur, een ontdekkingsreiziger die in die periode veel in de Franstalige media kwam. De schipbreuk van de Pourquoi pas?, het schip van kapitein Jean-Baptiste Charcot, op 16 september 1936 voor de kust van Alftanes in IJsland, had een diepe indruk nagelaten op het publiek. De weerklank was dermate groot dat de overledene een maand later geëerd werd met een staatsbegrafenis en een ceremonie in de Notre-Dame van Parijs. De pers liet de kans niet liggen om de getuigenis te vermelden van de enige overlevende, Eugène Gonidec, de eerste stuurman van het schip, waarbij bepaalde fragmenten uit het verslag een idee gaven van de omstandigheden van de schipbreuk. De Pourquoi pas? zou daarom als model dienen voor de Peary, een concurrerend schip van de Aurora.

Aangezien Hergé steeds meer gedetailleerde en nauwkeurige documentatie over schepen verzamelde, lijdt het geen twijfel dat hij over foto's beschikte om de Aurora tot in detail uit te werken, ook al had hij zich, volgens zijn getuigenis in 1971 aan Numa Sadoul, liever op een maquette gebaseerd zodat zijn schip "zeewaardig" zou zijn.

Op onderzoek

Er hangt tot op heden nog steeds een bepaald mysterie rond de documentatiebronnen van Hergé, maar een diepgaand onderzoek van Kuifjekenner Philippe Goddin hielp ons om een tipje van de sluier op te lichten.

Als model voor de Aurora nam Hergé het onderzoekschip RRS (Royal Research Ship) William Scoresby, genoemd naar de Britse wetenschapper William Scoresby junior (1789-1857), dat tussen 1926 en 1938 zes keer naar de Noordpool werd uitgestuurd.

De verschillende foto's die Philippe Goddin van dit schip kon verzamelen en vergelijken met de tekeningen van Hergé, werden genomen door bioloog en amateurfotograaf George Rainer, die meevoer aan boord van de RRS Discovery II. Tijdens gezamenlijke missies voeren de twee poolschepen immers in konvooi, waardoor de fotograaf de RRS William Scoresby in zijn geheel in beeld kon brengen. Die foto's werden echter pas in 1984 door de weduwe van de bioloog nagelaten aan het Museum Victoria in Melbourne, Australië. Aangezien ze na Hergé’s dood verschenen zijn, is het dus niet zeker dat dit de foto's zijn waarop hij zich mogelijk heeft gebaseerd.

Severi Nygärd, een vurige Kuifje-fan uit Finland, ontdekte per toeval enkele foto's van dit schip in het novembernummer van Le Crapouillot uit 1931. Het schip wordt daar evenwel niet in zijn geheel getoond, dus die foto's waren voor Hergé niet voldoende om zo’n 175 vakjes te tekenen waarin het schip volledig of gedeeltelijk voorkomt. Zou Le Crapouillot op een ander moment geen andere foto's van dit schip hebben gepubliceerd? Misschien zal de toekomst het ons vertellen ....

Van de Lockheed Vega tot de Arado

Vanaf zijn tweede Noordpoolexpeditie in 1927-1930 had de RRS William Scoresby een klein vliegtuig aan boord dat zou helpen om zijn waarnemingsmissies beter te vervullen. Het ging om een Lockheed Vega, geschonken door de Amerikaanse krantenmagnaat Randolph Hearst, die het onderzoek financierde. Het toestel werd op het achterdek ondergebracht en door middel van een kraanmast op het ijs neergelaten, vanwaar het op gebruikelijke manier opsteeg. Later bleek het praktischer om het vliegtuig uit te rusten met drijvers, zodat het kon opstijgen van en terugkeren naar open water.

Begin jaren veertig ontdekte Hergé in tijdschriften zoals Le Patriote Illustré meer betrouwbare systemen, waarbij een schip en een watervliegtuig werden gecombineerd. In 1941 gaf Hergé de voorkeur aan het recentere en efficiëntere Duitse Arado watervliegtuig als model voor het uitrusten van de Aurora.

Het ‘kraaiennest’ van Philippulus

Het ‘kraaiennest’ van waaruit de profeet Philippulus staat te dreigen om de Aurora op te blazen, kort voor hij op jacht vertrekt naar de meteoriet, is een tonvormige observatiepost die aan de hoofdmast is bevestigd en op poolschepen een ‘kraaiennest’ wordt genoemd.

Wanneer Kuifje in de netten klautert om de krankzinnige 'profeet' weg te jagen, is zijn klim geïnspireerd op archieffoto's van een uitkijk die in het touwwerk balanceert en op een authentiek 'kraaiennest'.

Grappig detail: het ‘kraaiennest’ werd in 1807 uitgevonden door William Scoresby senior (1760-1829), een geducht walvisjager en vader van poolreiziger William Scoresby junior.

In 1806 had William Scoresby senior de breedtegraad 81°30' Noord bereikt, die meer dan twintig jaar lang de hoogste breedtegraad zou blijven die ooit op het noordelijk halfrond was bereikt. Het was ook hij die in 1822 de oostkust van Groenland tussen 69°30' en 72°30' opmat. De ontwikkeling van het magnetisch kompas hebben we eveneens aan hem te danken.

Genoeg elementen om te begrijpen waarom een eeuw later een Engels schip de naam "William Scoresby" kreeg.